Pożyczka gotówkowa może być ważnym wsparciem zarówno w sytuacjach, gdy pojawiają się nieprzewidziane wydatki, jak i przy realizacji długo planowanych przedsięwzięć. Na rynku finansowym można znaleźć różne rodzaje pożyczek gotówkowych. Wyjaśniamy, czym się różnią.
Polacy bardzo chętnie korzystają z pożyczek. Z danych KRD wynika, że ¾ naszych rodaków między 18. a 64. rokiem życia co najmniej raz pożyczyło pieniądze od instytucji finansowej. Cel pożyczek jest bardzo różny. Przeważnie pieniądze z takiego źródła przeznaczane są na zakup sprzętu AGD/RTV, na remont, zakup samochodu, mieszkania, a nawet na spłacenie długu. Jak widać, pożyczki rozwiązują wiele problemów. Statystyczny Polak ma średnio 1,6 zobowiązania wobec firm pożyczkowych, banków i rodziny. Z kolei z danych BIK można się dowiedzieć, że na koniec 2018 roku łączna wartość zaciągniętych przez naszych rodaków kredytów i pożyczek wyniosła 627,8 mld zł. Na tę kwotę złożyły się zarówno kredyty mieszkaniowe, ratalne, limity kredytowe, jak i różne rodzaje pożyczek gotówkowych. O dużej popularności pożyczania pieniędzy w instytucjach finansowych świadczy fakt, że w 2018 roku banki pozyskały aż 611 tys. nowych kredytobiorców, a firmy pożyczkowe – 56 tys. nowych klientów.
Należy podkreślić, że polski rynek finansowy mocno się rozwinął w ciągu ostatnich kilkunastu lat, co przełożyło się między innymi na bogatą ofertę produktów pożyczkowych. Poniżej omawiamy najpopularniejsze rodzaje pożyczek gotówkowych.
Kredyty gotówkowe
Przegląd rodzajów pożyczek gotówkowych zaczynamy od takich produktów jak kredyty gotówkowe. Nie mogło ich zabraknąć, ponieważ to najpopularniejsze rodzaje zobowiązań zaciąganych przez Polaków zaraz po kredytach mieszkaniowych. Skalę popularności kredytu gotówkowego dobrze oddają dane BIK. W 2018 roku takie zobowiązanie stanowiło 23% wszystkich rodzajów kredytów i pożyczek, jakie zaciągnęli nasi rodacy. W tym czasie o 7% przybyło nowych kredytów gotówkowych na łączną kwotę 70,7 mld zł. W 2018 roku Polacy zaciągnęli prawie 4 mln sztuk takich kredytów.
Kredyty gotówkowe są produktem charakterystycznym dla banków. Wynika to z faktu, że w Polsce jedynie banki i SKOK-i mogą udzielać kredytów. Pozostałe instytucje, jak również osoby prywatne udzielają tylko i wyłącznie pożyczek.
Cechą charakterystyczną kredytu, w przeciwieństwie do pożyczki, jest jego celowość. To oznacza, że zaciągany jest na konkretny cel, a bank sprawdza, czy środki rzeczywiście zostały przeznaczone zgodnie z umową. W rzeczywistości dotyczy to głównie zobowiązań na bardzo duże kwoty (np. kredyty mieszkaniowe). W przypadku kredytów gotówkowych banki nie są tak restrykcyjne. Taki kredyt można zaciągnąć na dowolny cel, ale nie może on być związany z prowadzeniem działalności gospodarczej. Niestety, trzeba wcześniej przebrnąć przez skomplikowane procedury, wypełnić liczne formalności i dostarczyć często wielu dokumentów (np. zaświadczenie o zarobkach, potwierdzenie zatrudnienia).
Kredyt gotówkowy może mieć raty równe lub malejące. Te pierwsze są stałe i nie zmieniają się przez cały okres spłaty kredytu. Zmieniają się za to proporcje części odsetkowej i kapitałowej raty (najpierw spłaca się głównie odsetki, a mniej kapitału, potem – odwrotnie). Natomiast w przypadku rat malejących ich wysokość zmniejsza się z każdą spłatą. W tym wariancie na początku okresu spłaty rata jest wysoka, na końcu – bardzo niska (część kapitałowa raty jest stała, za to zmniejsza się część odsetkowa). Warto także pamiętać, że oprocentowanie kredytu może być stałe lub zmienne.
Kredyt gotówkowy jest najczęściej wypłacany przelewem na konto kredytobiorcy, a ten spłaca zobowiązanie zgodnie z otrzymanym harmonogramem.
Pożyczki gotówkowe pozabankowe
Pożyczki gotówkowe pozabankowe to bardzo pojemny termin. Kryją się za nim zarówno pożyczki od rodziny, znajomych, jak i w ogóle pożyczki od osób prywatnych. Najczęściej jednak takie pożyczki kojarzą się Polakom przede wszystkim z ofertą firm pożyczkowych, która jest niezwykle popularna w naszym kraju.
Początku sektora pożyczek pozabankowych w naszym kraju należy szukać na początku lat 90. XX wieku, chociaż na świecie takie pożyczki funkcjonowały już od lat 70. XX wieku. U nas właśnie w latach 90. minionego stulecia zaczął zmieniać się gwałtownie polski rynek finansowy. Regulacje prawne jednak nie zawsze nadążały za tymi zmianami. W rezultacie powstało bardzo wiele firm, które bez żadnych zezwoleń nie tylko pożyczały pieniądze, ale nawet przyjmowały depozyty, naśladując w tym banki. Obok tych mało wiarygodnych podmiotów zaczęły działalność również znane i poważne marki pożyczkowe jak na przykład Provident. Właściwie do 2011 roku to właśnie ta firma udzielała 90% pożyczek pozabankowych w Polsce, ale z czasem przybyło jej poważnych konkurentów i udział Providenta w rynku zaczął spadać. Z czasem pojawiły się również branżowe stowarzyszenia, które zaczęły dbać o wysokie standardy na rynku pożyczkowym (np. Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w 1999 roku)
W kolejnych latach rynek pożyczek pozabankowych zaczął się gwałtownie zmieniać i cywilizować, zyskując dzięki temu coraz więcej klientów. Momentem przełomowym był 2010 rok, gdy Komisja Nadzoru Finansów wydała tzw. Rekomendację T. Zmusiła ona banki do bardzo restrykcyjnej oceny klientów przy udzielaniu kredytów. W rezultacie wielu konsumentów przejęły firmy pożyczkowe. Do tego w 2016 roku weszła w życie tzw. ustawa antylichwiarska, która ograniczyła koszty pożyczek. Pozabankowi pożyczkodawcy dość szybko przystosowali się do tych zmian. Z czasem zaczęło wzrastać dość mocno zaufanie Polaków do firm pożyczkowych. W 2017 roku tym instytucjom ufało już 17% naszych rodaków, ale znamienne jest to, że w ciągu roku zaufanie do firm pożyczkowych zwiększyło się aż o 54%. Nie powinno zatem dziwić, że rynek pożyczek pozabankowych rozwija się bardzo dynamicznie. Według danych BIK, w samym tylko 2018 roku zobowiązanie wobec firm pożyczkowych spłacało 571 tys. Polaków.
O ile jeszcze w latach 90. XX wieku i na początku tego stulecia sektor pożyczkowy opierał się głównie na stacjonarnych placówkach lub obsłudze bezpośrednio w domu, o tyle obecnie pożyczki gotówkowe pozabankowe to głównie oferta dostępna przez Internet. Firmy pożyczkowe dość szybko zauważyły potencjał tego kanału dostępu do klienta. W rezultacie dziś pożyczki pozabankowe dostępne są bez problemu z poziomu strony www pożyczkodawcy. Badania pokazują, że blisko 60% klientów zaciąga pożyczki online na rynku pozabankowym.
Dostępność przez Internet to jedna z cech tych pożyczek, inne to: ograniczone formalności, mniejsze wymagania wobec zdolności kredytowej, błyskawiczna obsługa, dostępność przez całą dobę przez 7 dni tygodni i bardzo szybka wypłata środków z pożyczki. Jednocześnie należy podkreślić, że o ile przez wiele lat firmy pożyczkowe kojarzyły się głównie z krótkoterminowymi chwilówkami dla konsumentów, o tyle z czasem oferta została mocno rozszerzona, aby konkurować skutecznie z bankami. Pojawiły się więc na przykład pożyczki dla firm, a przede wszystkim coraz popularniejsze na pozabankowym rynku długoterminowe pożyczki ratalne, o których dokładniej piszemy poniżej.
Pożyczki długoterminowe – ratalne
Pożyczki długoterminowe na raty pojawiły się w odpowiedzi na ofertę banków. W pewnej chwili firmy pożyczkowe zrozumiały, że mogą skutecznie powalczyć o klientów, którzy chcą pożyczyć dużą kwotę na kilka lat, ale zniechęcają ich skomplikowane procedury i konieczność stania w kolejkach w bankowych placówkach. Pożyczki gotówkowe na raty były więc odpowiedzią na potrzeby klientów.
Pojawienie się takiego produktu wynikało również z faktu, że zmienił się profil klientów firm pożyczkowych. Na początku kształtowania się rynku pozabankowego w Polsce z oferty działających tam firm korzystali głównie tzw. klienci wykluczeni. To osoby, dla których kredyty gotówkowe i pożyczki gotówkowe w bankach były niedostępne ze względu na niską zdolność kredytową, brak stałych dochodów czy niespłacone długi. Jednak z czasem zaczęło się to zmieniać. Już w 2013 roku badania pokazały, że po ofertę firm pożyczkowych sięgają coraz częściej osoby mające stały dochód. Wśród nich było coraz więcej klientów z zarobkami przekraczającymi znacznie średnią krajową. Z roku na rok takich klientów zaczęło przybywać. Okazało się, że postrzegają oni ofertę firm pożyczkowych jako alternatywę dla produktów proponowanych przez banki. 78% tych pożyczkobiorców to osoby młode do 35. roku życia. Znamienne jest to, że 67% z nich nigdy nawet nie występowało o kredyt w banku. Te osoby unikają banków dla wygody – nie chcą stać w kolejkach w placówkach, wypełniać grubych i skomplikowanych formularzy, przygotowywać stosu dokumentów i czekać nawet kilka dni na pieniądze. To pokolenie Internetu, dlatego dla nich pożyczki online są czymś naturalnym. Nic dziwnego zatem, że wybierają ofertę dostępną za pomocą komputera lub smartfonu, która pozwala pożyczyć im pieniądze nawet bez wychodzenia z domu. Zmiana profilu klienta była więc jednym z powodów wprowadzenia do oferty pozabankowych pożyczkodawców długoterminowych pożyczek na raty. Dzięki temu klient mógł znaleźć podobny produkt do bankowego, ale dostępny łatwiej i szybciej.
Drugi czynnik, który wpłynął na wprowadzenie pożyczek ratalnych do oferty firm pożyczkowych, to była chęć ograniczenia ryzyka. Pozabankowi pożyczkodawcy zaczęli szukać klientów wśród grup o wysokim poziomie wiarygodności, którzy byli naturalnymi klientami banków. Z tego właśnie powodu coraz więcej firm pożyczkowych zaczęło sprawdzać pożyczkobiorców w bazach dłużników, a 90% z pozabankowych pożyczkodawców korzysta już z rejestru Grupy BIK. Wielu z tych wiarygodnych klientów chciało mieć po prostu możliwość pożyczenia dużej kwoty na kilka lat. W tej sytuacji firmy pożyczkowe musiały rozpocząć mocniejszą konkurencję z bankami.
Czym charakteryzuje się pożyczka ratalna w firmie pożyczkowej? Przede wszystkim to zobowiązanie długoterminowe. Pieniądze można pożyczyć zazwyczaj na okres od 3 do 36 miesięcy, chociaż niektóre firmy proponują nawet 48 miesięcy. Wysokość raty można łatwo dostosować do możliwości finansowych klienta, wydłużając po prostu okres spłaty.
Kolejna cecha charakterystyczna to wysokość pożyczki. O ile popularne chwilówki to niskokwotowe zobowiązania, o tyle w przypadku pożyczek ratalnych można pożyczyć kilkadziesiąt tysięcy złotych (u niektórych pożyczkodawców nawet 25 000 zł). Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, żeby pożyczyć zaledwie kilkaset złotych i oddać je również w ratach. Warto jednak mieć świadomość, że pożyczki długoterminowe ratalne wiążą się także często z dokładniejszą weryfikacją klienta niż w przypadku tradycyjnych chwilówek. Z drugiej strony są wygodne w zaciąganiu – wystarczy tylko wybrać na stronie internetowej pożyczkodawcy kwotę i okres spłaty oraz wypełnić krótki wniosek. Zwykle pieniądze bardzo szybko pojawiają się na koncie pożyczkobiorcy. Nic dziwnego zatem, że wysokokwotowe pożyczki (na co najmniej 10 000 zł) w firmach pożyczkowych stanowią już 42,7 wszystkich zaciąganych tam zobowiązań, jak wynika z wyliczeń BIK.
Pożyczki krótkoterminowe – chwilówki
Pożyczki krótkoterminowe chwilówki to najpopularniejszy produkt w ofercie firm pożyczkowych. Przez wiele lat właściwie tylko one były dostępne u pozabankowych pożyczkodawców. Dziś nadal te pożyczki są niezwykle popularne wśród klientów. Biuro Informacji Kredytowej podaje, że już teraz 2/3 rynku pożyczek niskokwotowych (do 2 000 zł) należy w Polsce do firm pożyczkowych i to właśnie dzięki chwilówkom. Popularność pożyczek krótkoterminowych wynika z faktu, że chwilówki są traktowane jako doraźna pomoc. Klienci firm pożyczkowych sięgają po nie często, gdy zabraknie im na przykład pieniędzy przed kolejną wypłatą, gdy trzeba sfinansować jakiś niespodziewany i pilny wydatek (np. naprawa samochodu), kupić sprzęt AGD/RTV lub po prostu sfinansować wakacyjny wyjazd.
Podobnie jak w przypadku innych produktów firm pożyczkowych również pożyczki krótkoterminowe chwilówki są oferowane najczęściej przez Internet. Dzięki temu są bardzo łatwo dostępne. W przypadku takiej oferty można pożyczyć od kilkuset do kilku tysięcy złotych. Zdarzają się jednak firmy, które pożyczają w ramach chwilówek nawet 10 000 zł. Okres spłaty takiej pożyczki online może wynosić od kilku dni do miesiąca. Znowu pojawiają się wyjątki, ponieważ niektórzy pożyczkodawcy są gotowi udzielić chwilówki również na 45 lub 60 dni. Charakterystyczną cechą chwilówki jest również to, że trzeba ją spłacić jednorazowo. Nie można jej rozłożyć na raty. Gdy pojawia się problem z uregulowaniem zobowiązania, firmy pożyczkowe proponują wtedy albo odroczenie spłaty (płatna opcja), albo refinansowanie zadłużenia.
Pożyczki / kredyty konsolidacyjne
Osobną kategorie produktów stanowią kredyty konsolidacyjne i pożyczki konsolidacyjne. Te pierwsze są udzielane tylko przez banki i SKOK-i, te drugie natomiast można czasami znaleźć w ofercie firm pożyczkowych. Ich idea jest tak naprawdę taka sama. Już nazwa wskazuje, z czym mamy do czynienia – konsolidacja to połączenie w jedno wielu zobowiązań. Zamiast zatem spłacać kilka kredytów, możemy połączyć je w jeden kredyt konsolidacyjny (dotychczasowe zobowiązania zostają spłacone przez kredytodawcę). Z pożyczkami jest tak samo.
Co daje takie połączenie zobowiązań? Przede wszystkim otrzymujemy wygodniejszy sposób spłaty – mamy jedną ratę zamiast kilku. Kredyt/pożyczka konsolidacyjna są także zaciągane na dłuższy okres niż pierwotne zobowiązania. Dzięki temu otrzymujemy w rezultacie niższą miesięczną ratę, która zmniejsza obciążenie domowego budżetu. Do tego kredyt/pożyczka konsolidacyjna umożliwia przeważnie dobranie dodatkowych środków, które przeznacza się na dowolny cel.
Pożyczki społecznościowe
Na koniec tego artykułu warto jeszcze wspomnieć o takim rozwiązaniu jak pożyczki społecznościowe. Ich idea polega na pożyczaniu pieniędzy przez tzw. inwestorów (osoby, które dysponują wolnym kapitałem) osobom fizycznym. Stąd właśnie określenie „społecznościowe”. Połączenie pożyczkodawcy i pożyczkobiorcy odbywa się najczęściej za pośrednictwem wyspecjalizowanego serwisu. Pierwszy taki serwis powstał w Wielkiej Brytanii (Zopa), natomiast w Polsce pożyczki społecznościowe zaczęto oferować od 2008 roku – najpierw za pośrednictwem jednego, a potem sześciu serwisów (najpopularniejszy to Kokos.pl).
Aby skorzystać z pożyczki społecznościowej, należy zarejestrować się w serwisie pośredniczącym w takich zobowiązaniach i przejść proces weryfikacji. Potem dodaje się ogłoszenie na portalu. Określa się tam wysokość pożyczki, okres jej spłaty i proponuje się prowizję za pożyczenie pieniędzy. Gdy jakiś inwestor zainteresuje się takim ogłoszeniem, ustalane są szczegóły, podpisuje się umowę. Za każdą spłaconą w terminie pożyczkę serwis przyznaje pozytywną ocenę, co potem ułatwia znajdowanie kolejnych pożyczkodawców. Niestety, najtrudniej znaleźć inwestora w przypadku pierwszej pożyczki, ponieważ wnioskujący stanowi dużą zagadkę dla pożyczkodawcy. Do tego przy pierwszej pożyczce pośredniczący serwis zwykle wprowadza ograniczenie co do maksymalnej kwoty zobowiązania. Pożyczki społecznościowe nie zyskały zbyt dużej popularności w Polsce.
Rynek pożyczkowy i kredytowy w naszym kraju jest mocno rozbudowany i oferuje bardzo wiele produktów. Do najpopularniejszych należą pożyczki gotówkowe w różnej formie. Dzięki temu każdy pożyczkobiorca może znaleźć produkt, który najlepiej odpowiada jego oczekiwaniom.
Żródła:
http://www.pte.pl/pliki/pdf/rynek_firm_pozyczkowych_w_polsce_branicka.pdfhttps://media.bik.pl/informacje-prasowe/420017/perspektywy-rynkukredytowo-pozyczkowego-na-rok-2019)
http://biznes.pap.pl/pl/news/all/info/2120125,kredyt-zaufania-do-firm-pozyczkowych-juz-na-17
https://media.bik.pl/informacje-prasowe/420017/perspektywy-rynku-kredytowo-pozyczkowego-na-rok-2019
https://media.bik.pl/informacje-prasowe/333540/79-klientow-firm-pozyczkowych-posiada-kredyt-w-banku
https://media.bik.pl/informacje-prasowe/420017/perspektywy-rynku-kredytowo-pozyczkowego-na-rok-2019
https://www.bik.pl/korporacje-finanse/firmy-pozyczkowe/
https://media.bik.pl/informacje-prasowe/420017/perspektywy-rynku-kredytowo-pozyczkowego-na-rok-2019
